De krachtige en betrouwbare Rolls-Royce Merlin-vliegtuigmotor werd in veel van de belangrijkste gevechtsvliegtuigen van de Tweede Wereldoorlog gemonteerd, van de Spitfire en Hurricane tot de Lancaster.
Het melodieuze, krachtige gebrul van de motor en zijn onbetwistbare bijdrage aan de overwinning van de geallieerden maakten hem tot een favoriet van velen, net als de vliegtuigtypes die hij aandreef. Hier zijn 10 briljante vliegtuigen die gebruik maakten van de krachtige Rolls-Royce Merlin-motor:
10: Fairey Fulmar
Het is enigszins vreemd dat het best scorende gevechtsvliegtuig van de British Fleet Air Arm tijdens de oorlog de relatief trage en degelijke Fairey Fulmar was, met 112 overwinningen (meer dan het dubbele van het totaal behaald door de veel krachtigere Corsair in dienst van de FAA). Desondanks heeft de Fulmar nooit echt tot de verbeelding gesproken.
Toen de Tweede Wereldoorlog dreigde, had de Royal Navy dringend behoefte aan een modern gevechtsvliegtuig. Aan deze behoefte werd voldaan met een aangepaste lichte duikbommenwerper die oorspronkelijk bedoeld was voor een geannuleerde RAF-behoefte. De resulterende Fulmar had dezelfde motor en bewapening als de Spitfire en Hurricane, maar daar hield de gelijkenis ook op.
10: Fairey Fulmar
Met een bedroevende topsnelheid van 398 km/u en een zwak plafond van 4.877 meter deed hij ver onder ten opzichte van zijn tijdgenoten. Nog zorgwekkender was dat hij ook 48 km/u langzamer was dan de Heinkel He 111-bommenwerpers van de Luftwaffe. Je kunt in alle eerlijkheid zeggen dat hij als jachtvliegtuig een adequate, geannuleerde duikbommenwerper was. Hoe werd hij dan het beste jachtvliegtuig van de Royal Navy tijdens de oorlog?
Om deze schijnbare tegenstrijdigheid te begrijpen, namelijk hoe zo'n trage machine het beste gevechtsvliegtuig van de marine kon zijn, moeten we kijken naar een toen nieuwe technologie: radar. De Fulmar had aangetoond dat zijn sterke punten als marinegevechtsvliegtuig, namelijk uithoudingsvermogen en vuurkracht, zijn achterstand in pure prestaties konden compenseren in combinatie met radar.
9: Miles M.20
De M.20 vloog voor het eerst slechts 65 dagen nadat hij in dienst was genomen door het Ministerie van Luchtvaart. De structuur van de M.20 bestond volledig uit hout om het gebruik van het schaars beschikbare aluminium te minimaliseren, en de hele neus, propeller en Merlin-motor werden handig geleverd als een alles-in-één-eenheid.
Om de eenvoud te behouden, zag de M.20 af van een hydraulisch systeem, wat betekende dat het landingsgestel niet intrekbaar was, maar het bespaarde gewicht maakte een grote interne brandstofcapaciteit mogelijk, en ook de ongewoon zware bewapening van 12 machinegeweren met twee keer zoveel munitie als de Hurricane of de Spitfire.
9: Miles M.20
Uit tests bleek dat de M.20 langzamer was dan de Spitfire, maar sneller dan de Hurricane, en dat zijn actieradius ongeveer het dubbele was van die van beide. Het had ook een van de eerste doorzichtige koepelvormige cockpits die op een militair vliegtuig werd gemonteerd.
Omdat de M.20 werd gezien als een «paniek»-jager (een noodoplossing voor het geval er niet genoeg Hurricanes of Spitfires konden worden geproduceerd) werd de productie van de M.20 overbodig, aangezien er geen ernstig tekort was aan de bestaande jachtvliegtuigen.
8: de Havilland Hornet/Sea Hornet
De meest gekwalificeerde piloot om een jachtvliegtuig met zuigermotor te beoordelen was testpiloot Eric 'Winkle' Brown, die zei dat de eenzits Sea Hornet het beste vliegtuig was waarmee hij ooit had gevlogen. Dankzij structurele technieken die waren ontwikkeld op basis van de Mosquito, een kleine frontale doorsnede en romp, en veel vermogen, was het vliegtuig heerlijk krachtig.
De gevechtservaring bleef beperkt tot Malaya, waar het de Spitfire en de Beaufighter verving in de rol van grondaanval, met meer dan 4500 verkennings- en close support-vluchten. Hornets speelden ook een rol in de dramatische redding van overlevenden, waaronder een zesjarig meisje, van de neergeschoten Cathay Pacific DC-4 bij het eiland Hainan in november 1954.
8: de Havilland Hornet/Sea Hornet
De Hornets waren de eersten die ter plaatse waren om naar overlevenden te zoeken. De DC-4 werd om onbekende redenen neergeschoten door La-11's van de Chinese luchtmacht.
De Hornet was het hoogtepunt van de minimalistische school van jachtvliegtuigontwerp. De Hornet was een verbazingwekkend gevechtsvliegtuig en een snelle blik op zijn verbluffende prestatiecijfers, waaronder een topsnelheid van 764 km/u, zal je overtuigen van zijn uitmuntendheid.
7: Avro Lancaster
RAF Air Chief Marshal «Bomber» Harris verklaarde dat de Lancaster-bommenwerper het belangrijkste wapen was dat de oorlog had gewonnen. Het veroorzaakte dood en vernieling op epische schaal en wierp meer dan 610 miljoen kg aan bommen af. Toch kende de beroemde Lancaster een minder gunstige start.
Hij werd voorafgegaan door de vreselijke Avro Manchester, aangedreven door twee onbetrouwbare Vulture-motoren, die in november 1940 werd geïntroduceerd en in 1942 verstandig buiten gebruik werd gesteld. De vervanging van de twee problematische Vultures door vier Merlins toonde het ware potentieel van het casco en rechtvaardigde een naamsverandering naar Lancaster.
7: Avro Lancaster
De Lancaster was meer dan een Manchester met een nieuwe motor, maar ook niet veel meer. In feite was het prototype van de Lancaster een ombouw van de eerdere tweemotorige bommenwerper en stond hij aanvankelijk bekend als de Manchester III. Het resultaat was spectaculair en de middelmatige Manchester werd de verwoestend effectieve Lancaster.
Van de in totaal 7.377 gebouwde toestellen gingen er ongeveer 3.249 verloren tijdens gevechten. 487 gingen verloren bij ongelukken: het totale verlies bedroeg ongeveer 3.736, ongeveer 50% van alle gebouwde Lancasters. Dat verliespercentage was een van de hoogste voor alle belangrijke vliegtuigtypes uit de oorlog, grotendeels als gevolg van de aanhoudende nachtelijke bombardementen op zwaar verdedigde Duitse doelen. Er moet ook worden opgemerkt dat het 156.000 vluchten heeft uitgevoerd.
6: Tsunami
De verbazingwekkende Tsunami was een speciaal gebouwd racevliegtuig dat in de jaren tachtig in de Verenigde Staten werd ontwikkeld. Het was een absoluut raketvliegtuig, met een ongelooflijke snelheid, dat zelfs de door Griffon aangedreven Spitfires ver achter zich liet! Het doel was om het wereldsnelheidsrecord van 3 km voor propellervliegtuigen te verbreken en deel te nemen aan de Unlimited-klasse van de Reno Air Races.
De bouw van het vliegtuig nam zes jaar in beslag en de eerste vlucht vond plaats op 17 augustus 1986. Aanvankelijk was het vliegtuig uitgerust met een eentraps Merlin-motor met supercharger, maar later werd deze vervangen door een tweetrapsversie om de snelheid te verhogen. De Tsunami haalde snelheden van meer dan 805 km/u en liet daarmee indrukwekkende techniek en kracht zien.
6: Tsunami
In 1989 werd een poging ondernomen om het wereldrecord snelheid te verbreken in Wendover, Utah. Een defect aan het landingsgestel verhinderde echter het succes, waardoor het team de recordpoging moest staken. Ondanks zijn snelheid was de racecarrière van Tsunami bescheiden, met slechts één grote overwinning in Sherman, Texas, in 1990.
Het programma kwam op tragische wijze ten einde in 1991 toen ontwerper en eigenaar John Sandberg omkwam bij een crash. Mechanische storingen, waaronder een defecte snelheidsmeter en klepsysteem, zorgden ervoor dat het vliegtuig kantelde tijdens de laatste nadering naar Pierre Regional Airport, South Dakota, wat resulteerde in het dodelijke ongeval.
5: I.Ae. 30 Ñancú
De Britse minimalistische school van snelle tweemotorige jachtvliegtuigen met zuigermotor vond zijn ultieme uitdrukking op een volstrekt onwaarschijnlijke plek. De Ñancú werd gecreëerd in Argentinië, dankzij het briljante brein van de Italiaan Cesare Pallavicino. De briljante Ñancú, genoemd naar een Patagonische arend, lijkt enigszins op een metalen in plaats van een houten Hornet en is nog steeds het snelste Latijns-Amerikaanse vliegtuig met zuigermotor ooit.
Voorafgaand aan de Ñancú had I.Ae. de I.Ae. 24 Calquin-bommenwerper ontwikkeld, die in wezen een Mosquito met radiaalmotor was. Het was heel logisch om op basis van de ervaring met de Calquin een vervolgmodel te ontwikkelen, een eenzits escortejager, wat resulteerde in de Hornet-achtige Ñancú. Het vliegtuig werd aangedreven door twee Rolls-Royce Merlins.
5: I.Ae. 30 Ñancú
Ondanks officiële bemoeienis die de ontwikkeling versnelde, tot het punt van onvolledige aerodynamische tests, bleek de Ñancú in veel opzichten een indrukwekkende machine te zijn. Als hij twee of drie jaar eerder was gekomen met zijn geplande bewapening van vier tot zes 20-millimeterkanonnen, zou hij volgens alle normen een wereldwijd toonaangevend gevechtsvliegtuig zijn geweest.
Pogingen om straaljagers te ontwikkelen op basis van de Ñancú werden gedwarsboomd door het succes van Kurt Tank in Argentinië met de Pulqui I- en II-straaljagers en door de chaotische economische en politieke situatie. De Ñancú was in bijna elk opzicht briljant, maar kwam gewoon te laat. Het vliegtuig maakte niet veel indruk, maar Pallavicino zou toch onsterfelijk worden door het internationale succes van zijn Lambretta-scooter.
4: North American Mustang
In 1940 had Groot-Brittannië dringend behoefte aan grote aantallen moderne gevechtsvliegtuigen. Het Amerikaanse bedrijf North American Aviation werd benaderd met het verzoek om Curtiss P-40's te bouwen. Zij waren ervan overtuigd dat ze een veel beter ontwerp konden maken en creëerden daarom de P-51.
Het resulterende vliegtuig combineerde alle nieuwste innovaties op het gebied van aerodynamica om een uitzonderlijk «stroomlijnige» machine met lage weerstand te creëren. Alles was ontworpen met het oog op lage weerstand, tot en met het toen nog nieuwe, volledig intrekbare staartwiel. De P-51 was snel, had een extreem groot bereik en was wendbaar. Maar de originele Allison-motor presteerde minder goed op gemiddelde en grotere hoogtes.
4: North American Mustang
De combinatie van wat waarschijnlijk het meest aerodynamisch geavanceerde casco was met de beste vliegtuigmotor ter wereld, de Merlin, was een hemelse match. Een uitstekende laagvliegende jager werd een superieure allround jager. Jaloerse Britse historici beweren misschien dat het gebruik van de Merlin een volledig Brits idee was, maar ook in de VS hadden verschillende mensen deze gelukkige combinatie overwogen.
De North American P-51 Mustang werd een wapen dat de oorlog won, omdat het in staat was om tijdens de hele missie bij de bommenwerpers te blijven en ze te beschermen. De uitstekende P-51 speelde een grote rol in het bereiken van superioriteit in de lucht door de geallieerden boven West-Europa vanaf begin 1944. Hoewel de andere vliegtuigen in deze lijst Rolls-Royce Merlins hebben in plaats van de in de VS gebouwde Packard V-1650 Merlins, had een klein aantal P-51's dat wel, waardoor we dit belangrijke vliegtuig in ons verhaal konden opnemen.
3: de Havilland Mosquito
Tijdens tests op 16 januari 1941 versloeg het prototype Mosquito W4050 een Spitfire op 1.829 meter en haalde het ondanks zijn grotere omvang een snelheid die 32 km/u hoger lag. Dankzij deze snelheid en zijn veelzijdigheid blonk de Mosquito uit in bombardementen, verkenningen en precisieaanvallen, met als bekendste voorbeeld de gewaagde aanval op de gevangenis van Amiens in 1944.
Zijn sterke punten waren onder meer het bereik, de betrouwbaarheid en de hoge overlevingskansen in vergelijking met viermotorige bommenwerpers. De Mosquito kon tot 1.818 kg aan bommen vervoeren, maar compenseerde dit met snelheid en wendbaarheid voor hit-and-run-aanvallen. Het vliegtuig werd door ongeveer een dozijn landen gebruikt, van Canada tot Israël, en vloog zelfs in de Chinese burgeroorlog. Het was uniek voor zijn tijd en geen enkel vijandelijk type kon zich ermee meten.
3: de Havilland Mosquito
Tijdens de oorlog werden verschillende bommenwerpers omgebouwd tot jachtvliegtuigen, maar geen enkele was zo succesvol als de Mosquito. Dit was deels te danken aan zijn verbluffende prestaties, maar de mogelijkheid om het vliegtuig als jachtvliegtuig te gebruiken was in feite al vanaf het begin van het ontwerpproces voorzien.
De Mosquito stond bekend als een bommenwerper met een houten constructie, die snel genoeg was om geen verdedigingswapens nodig te hebben. In de voorste romp was echter wel voorzien in een offensieve bewapening van vier kanonnen. In combinatie met vier machinegeweren in de neus vormde dit een krachtige bewapening. De meeste overwinningen werden 's nachts behaald.
2: Hawker Hurricane
Hawker volgde hun reeks briljante tweedekkerjagers uit het interbellum op met de Hurricane, die voor het eerst vloog in 1935. Technologisch gezien was de Hurricane een tussenvorm, die veel van de beproefde kenmerken van eerdere jachtvliegtuigen combineerde met toen moderne kenmerken, met name een eendekkerconfiguratie, een gesloten cockpit en een intrekbaar landingsgestel. Het resultaat was een robuust, betrouwbaar jachtvliegtuig.
De Hurricane was het eerste vliegtuig dat speciaal was ontworpen om met de Merlin te vliegen. Het was aanvankelijk ontwikkeld met het oog op de Kestrel-motor, maar al snel werd duidelijk dat de Merlin veel meer potentieel had.
2: Hawker Hurricane
Hurricanes schoten tijdens de Slag om Engeland meer vliegtuigen neer en vormden destijds het grootste deel van de Britse jachtvloot, maar de Spitfire zag er beter uit en sprak het publiek veel meer aan. Er was geen enkele gelijkwaardige «Hurricane Fund».
De Spitfire was natuurlijk ook een beter jager en de Hurricane werd in de loop van de oorlog grotendeels vervangen door Spitfires. De Hurricane had echter zijn nut bewezen in vele campagnes waarin de overwinning verre van zeker was, en leverde uitstekende diensten over de hele wereld, op het land en op zee.
1: Supermarine Spitfire
De Supermarine Spitfire, een van de belangrijkste vliegtuigen in de geschiedenis en waarschijnlijk het belangrijkste in de Britse geschiedenis, was een meesterwerk. Het combineerde een uitstekende besturing met uitstekende prestaties, wendbaarheid en timing. Een groot deel van zijn briljante prestaties was te danken aan de motor, de voortreffelijke Rolls-Royce V12 Merlin.
If you ask people today what a ‘spitfire’ is, virtually everyone will answer ‘an aeroplane’. It is extremely unlikely that anyone would say ‘someone with a fierce temper’, despite their slightly tedious accuracy, if they did. This is the enduring legacy of the Spitfire: it has become the definition of the word originally used to name it; its success has changed the language.
1: Supermarine Spitfire
In de Slag om Engeland bleek de Spitfire, samen met de Hurricane, van cruciaal belang voor het afschrikken van de Luftwaffe. Het vocht over de hele wereld en had bijna altijd de overhand. In een meedogenloze technologische race met de Fw 190 en Bf 109 kon de Spitfire meer dan goed standhouden. De Merlin zou uiteindelijk plaatsmaken voor de Griffon, maar 90% van de Spitfires werd aangedreven door een Merlin-motor.
Alleen al bij de Royal Air Force zou het volgens sommige bronnen tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna 6.000 vijandelijke vliegtuigen hebben vernietigd (hoewel niet alle vliegtuigen door Merlin-motoren werden aangedreven). Hoewel de exacte cijfers fel worden bediscussieerd, is het mogelijk dat de Spitfire meer vliegtuigen heeft neergeschoten dan de andere topjagers van de geallieerden, de P-51 en Hellcat. Dit zou de Spitfire tot het dodelijkste gevechtsvliegtuig van de geallieerden maken. Bij de RAF werden de drie vliegtuigen met de meeste overwinningen tijdens de oorlog aangedreven door de Merlin-motor, en vijf van de top 10 werden ook aangedreven door een Merlin-motor.
Als u dit verhaal leuk vond, klik dan op de bovenstaande Volgen knop om meer van dit soort verhalen van Autocar te zien
Fotolicentie: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.en
Add your comment